Το δράμα των προσφύγων στο Αιγαίο έχει πάρει πρωτοφανείς διαστάσεις. Εδώ και καιρό, ανθρώπινες ζωές χάνονται, σχεδόν κάθε μέρα. Αυτό το κακό οφείλεται σε πολλές και μεγάλες αστοχίες που είναι ανάγκη να  διορθώσουμε γρήγορα. Είναι βέβαιο ότι δεν έχουμε και χρειαζόμαστε:

• Αρχές Απογραφής στη χώρα προέλευσης των μεταναστών και εάν αυτό είναι αδύνατο, στη γειτονικότερη χώρα διέλευσής τους. Αρχές οι οποίες  να πιστοποιούν τη προσφυγική ιδιότητα, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Γενεύης. Να διευκολύνουν τη νόμιμη μετακίνηση των προσφύγων  μέχρι τον τελικό προορισμό τους. Και, ασφαλώς, να κατανέμουν τους πρόσφυγες σε χώρες υποδοχής / τελικούς προορισμούς τους. Με τα μέτρα αυτά να αφορούν σε κάθε πρόσφυγα, κάθε εθνικότητας.
• Αρχές Δίωξης ικανές να αντιμετωπίσουν τη παράνομη διακίνηση των μεταναστών : από τη παραοικονομία γύρω από τη διακίνηση (εμπόριο φουσκωτών,  κόμιστρα, πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα) μέχρι τη σύλληψη και τη ποινική δίωξη των διακινητών και των συνεργών τους.             

Είναι φανερό ότι όποια από αυτές τις πτυχές του προβλήματος ξεδιπλώσουμε, βρίσκουμε μπροστά μας… την Τουρκία! Η γειτονική μας χώρα όχι μόνο δεν κάνει τίποτε από όσα θα έπρεπε, αλλά ανέχεται (εάν δεν ενθαρρύνει) την απίστευτη  βαρβαρότητα εις βάρος των προσφύγων. Ζητάει να εισπράξει προκαταβολή από την Ευρωπαϊκή Ένωση  «έναντι του κόστους διαχείρισης του προσφυγικού», χωρίς να δεσμεύεται ότι θα κάνει κάτι συγκεκριμένο, ακόμα και αν εισέπραττε αυτή τη προκαταβολή. Αξιώνει αποζημιώσεις για ζημιές τις οποίες έχει, δήθεν, υποστεί, ενώ  στη πραγματικότητα προσπορίζεται οφέλη για την παραοικονομία της, από την παράνομη διακίνηση των  προσφύγων. Επιχειρεί τέλος να αξιοποιήσει το προσφυγικό σε άλλα πεδία πολιτικής, όπως το Κουρδικό και οι διεκδικήσεις της απέναντι σε γειτονικές χώρες (ανάμεσά τους και η Ελλάδα).

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βλάπτεται σοβαρά από αυτή τη συμπεριφορά της Τουρκίας. Το ερώτημα είναι αν έχει τη θέληση να την αντιμετωπίσει. Αν μπορεί να διακρίνει τι έρχεται μετά τα θλιβερά διασυνοριακά επεισόδια μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών και την αναζωπύρωση ρατσιστικών κινημάτων σε μητροπόλεις της. Αν ενδιαφέρεται να αποδείξει ότι, πράγματι, δεν ανέχεται τον απάνθρωπο χαμό ανθρώπινων ζωών στο Αιγαίο, σε καθημερινή βάση. Θέτοντας ως, εκ των ουκ άνευ, απαίτησή της  αξιόπιστες Διεθνικές Αρχές Απογραφής και Αρχές Δίωξης επί τουρκικού εδάφους. Επιδιώκοντας, εξ άλλου, την ενεργοποίηση του Ο.Η.Ε. για την άρση των αιτίων  των προσφυγικών ροών.

          Για την Ευρώπη (και ιδίως για μας που βρισκόμαστε στη πρώτη γραμμή) αυτό το πλαίσιο πολιτικής για το προσφυγικό θα έπρεπε να είναι κοινός τόπος. Μόνο που τα παλιά μας κόμματα, αντί να τον υιοθετήσουν ώστε να προωθήσουν λύση, ασχολούνται με το να χρεώνουν το ένα στο άλλο τη ζημιά από τη μη λύση. Την ίδια στιγμή, στελέχη τους έρχονται διαρκώς σε επαφές με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να επισημαίνουν το πρόβλημα της ανυπαρξίας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής, όπως θα όφειλαν. Και, δυστυχώς, χωρίς να υποστηρίξουν τις ελληνικές θέσεις για τη διαμόρφωσή της.

          Εκτός από την υστέρηση αυτή, είναι ανάγκη όμως να υπερβούμε και μια άλλη: για να θυμίζουμε στους συνομιλητές μας την ανθρωπιστική διάσταση του προβλήματος, οφείλουμε και εμείς να σκύψουμε στις ανάγκες στέγασης και σίτισης των προσφύγων στο τόπο μας. Πολύ περισσότερο, εφ όσον η οργάνωση και η κανονικότητα της πρόνοιας για τους πρόσφυγες έχει εξελιχθεί σε απαραίτητη προϋπόθεση προάσπισης της ελευθερίας, των δικαιωμάτων και της ασφάλειας του έλληνα πολίτη, προστασίας της περιουσίας του και φροντίδας για τη δημόσια υγεία.   

          Με αυτή τη πολιτική, το προσφυγικό μπορεί να μπει στο δρόμο για τη λύση του. Τα ανθρώπινα θύματα στις θάλασσες μας και τα γκέτο στις πόλεις μας να γίνονται όλο και λιγότερα. Όπως το χρωστάμε στους πρόσφυγες και – πριν απ όλα ίσως – στους εαυτούς μας.